What are the odds?

Voor het decembernummer van WCS Nieuws schreef ik een kort artikel over odds en kansen en hun (on)hebbelijkheden. Enjoy!

klik op de afbeelding voor de PDF

Onderzoek langs de meetlat

Samen met dr. Anne Eskes schreef ik enige tijd terug een artikel voor TvZ over de methodiek van het Delphi-onderzoek. Samen met 29 andere artikelen uit de ‘Meetlat reeks’ is het opgenomen in het pas verschenen boek ‘Onderzoek langs de meetlat’ dat vandaag op mijn deurmat viel. Erg leuk :)

Het boek beschrijft een flink scala aan designs en is hier te bestellen: https://mijn.bsl.nl/onderzoek-langs-de-meetlat/18800118

Valt het zwaard (nogmaals)?

Voor WCS Nieuws schreef ik een artikel over prognostische modellen.

Klik hier om het artikel te lezen (PDF)

Publicatie! Nursing competencies for family‐centred care in the hospital setting: A multinational Q‐methodology study

Vorig jaar mocht ik – na diverse omzwervingen aan beide zijden van de zorg – eindelijk afstuderen. Maar nu is het onderzoek van m’n masterscriptie ook nog gepubliceerd. In (het) Journal of Advanced Nursing!

Hoewel m’n diploma door de coronacrisis nog steeds aan de andere kant van het land ligt, brengt het internet deze publicatie heel snel bij u en mij in de woonkamer. Extra fraai: de publicatie is open access, dus voor iedereen beschikbaar!

Grote dank aan mijn mede-auteurs, met speciale vermelding van dr. Anne Eskes, zonder wie dit enorme project niet gelukt zou zijn.

Een Nederlandse vertaling van de competenties is hier te vinden.

WCS blog ‘Gemiste kans’

Lees hier mijn blog ‘Gemiste kans’ op de WCS website.

WCS Nieuws column ‘Ten eerste, doe geen kwaad’

Voor het juninummer van WCS Nieuws schreef ik een column.

Klik hier om deze te lezen. (PDF)

Een liniaal langs littekens in de literatuur

Voor het maartnummer van WCS nieuws schreef ik een beschouwing van een fraaie systematische review naar beoordelingsinstrumenten van littekens.

Klik hier om het artikel te lezen (PDF)

WCS blog ‘Op het randje’

Mijn blog over steunkousen en therapietrouw is verschenen op de WCS website. Klik hier om het te lezen.

WCS Nieuws column ‘onderdruk presteren’

Voor het septembernummer van WCS Nieuws schreef ik een column over klinische lessen zwachtelen met een drukmeter.

Klik hier om de column te lezen (PDF)

Door de symptomen het infect niet zien

Voor het decembernummer van het WCS Nieuws heb ik een artikel geschreven over eigenschappen van diagnostische tests. Voor de geïnteresseerden is hier de PDF:

Door de symptomen het infect niet zien

150 mg aspirine per dag geen meerwaarde bij veneuze ulcera aan het been

Het gebruik van aspirine om genezing van veneuze ulcera te versnellen is omstreden. In een Cochrane review uit 2016 wordt geconcludeerd dat het bewijs hiervoor van lage kwaliteit is en niet sluitend.(1) Om deze onzekerheid te verkleinen, voerden Jull et al. een goed opgezet onderzoek uit.(2) Ze randomiseerden 251 patiënten met een veneus ulcus in twee groepen. De ene groep kreeg dagelijks 150 mg aspirine, de andere een placebopil. Daarnaast kregen patiënten de gebruikelijke compressietherapie.

In de aspirinegroep genas 50% van de ulcera binnen 77 dagen. In de placebo groep duurde dit 69 dagen. Ook het aantal volledig genezen ulcera was in hoger in de placebogroep (70,4% vs 80,2%). Beide verschillen waren echter niet statistisch significant.

Mogelijk kan een hogere dosis wél positieve effecten hebben, maar dat moet door goede experimenten worden onderzocht. Tot die tijd concluderen de auteurs dat aspirine niet voorgeschreven zou moeten worden voor veneuze ulcera.

1. de Oliveira Carvalho, P. E. E., Magolbo, N. G., De Aquino, R. F., & Weller, C. D. (2016). Oral aspirin for treating venous leg ulcers. The Cochrane database of systematic reviews, 2.
2. Jull, A., Wadham, A., Bullen, C., Parag, V., Kerse, N., & Waters, J. (2017). Low dose aspirin as adjuvant treatment for venous leg ulceration: pragmatic, randomised, double blind, placebo controlled trial (Aspirin4VLU). BMJ (Clinical research ed.), 359:j5157 https://doi.org/10.1136/bmj.j5157

Methodologie van het Delphi onderzoek

Voor TvZ schreven dr. Anne Eskes en ik een artikel over de methodologie van het Delphi onderzoek. Het is via de websites van TvZ en BSL te lezen. (abonnement vereist)

DOI: 10.1007/s41184-018-0199-y

Een iets aangepaste versie is opgenomen in het boek ‘Onderzoek langs de meetlat‘, dat in 2021 verschijnt.

WCS blog ‘Groen als gras in rood, geel en zwart?’

Mijn blog over de kennis van verpleegkundestudenten op het vlak van wondzorg is verschenen op de WCS website.

Klik hier om het te lezen.

Menslievende zorg in het ziekenhuis: hoe krijg je dat voor elkaar?

Ik heb goede hoop dat het proefschrift van Chantal Sluijsmans een bijzonder interessant boek gaat zijn. Ze kreeg er in ieder geval de VGVZ onderzoeksprijs voor. De centrale vraag van haar onderzoek is:

Kan het bevorderen van spanningsvolle verbindingen binnen zorgorganisaties bijdragen aan de vormgeving van menslievende zorg?

Hoe vaak geven verpleegkundigen aan dat ze er moeite mee hebben niet die zorg te kunnen leveren die hun patiënten het gevoel geeft dat ‘ze er toe doen’? En dat laatste is – in een notendop – waar menslievende zorg om gaat. Hopelijk kan Sluijsmans een passend antwoord leveren op haar vraag. Helaas heb ik op het moment geen tijd om het te lezen.

Hier gratis en in z’n geheel te downloaden.

 

Oorsmeer, véél oorsmeer: geïmpacteerd cerumen en de oudere zorgvrager

Update 27-7-2018: er is een hagelnieuwe Cochrane Review over oordruppels voor het verwijderen van oorsmeer! Maar we schieten er niet gek veel mee op: te weinig kwalitatief goede evidence.

Eén van de zaken die me de afgelopen jaren in de wijk meer is gaan opvallen is het aantal ouderen met een serieus oorsmeer (‘cerumen’) probleem. Het eerste dat ik doe als iemand aangeeft dat het horen de laatste tijd toch wat slechter gaat is vragen of ik even in de oren mag kijken. En dan kom je nog wel eens serieuze impactatie van cerumen tegen. De NHG standaard Slechthorendheid geeft aan dat oorsmeerproppen de meest voorkomende oorzaak zijn van geleidingsstoornissen. (1)

Afbeelding: volledig door cerumen impactatie afgesloten oor. Bron: https://bit.ly/2MWgwOx

Sesam, heropen u!

Voor het juninummer van WCS Nieuws schreef ik een artikel over een onderzoek naar kolonisatie van geopend, maar ongebruikt wondzorgmateriaal in de thuiszorg

Klik hier om het artikel te lezen (PDF)

Wat is de essentie van ons vak?

Het onderwerp ‘Fundamentals of Care’ is hot. En dat is terecht. De kernonderdelen van ons mooie verpleegkundige beroep zijn bar weinig onderzocht. (1,2). Maar wat ís nu eigenlijk de kern, of zo u wil, de essentie van ons vak? Een groep onderzoekers is met die vraag aan de slag gegaan in een Delphi onderzoek en kwam tot de volgende, voorlopige definitie (3):

Fundamental care involves actions on the part of the nurse that respect and focus on a person’s essential needs to ensure their physical and psychosocial wellbeing. These needs are met by developing a positive and trusting relationship with the person being cared for as well as their family/carers.

Als ik dan een poging doe tot vertalen kom ik op:

Essentiële zorg betreft acties van de verpleegkundige rondom en met respect voor de essentiële behoeften van een persoon om diens fysieke en psychosociale welzijn te garanderen. Er wordt tegemoet gekomen aan deze behoeften door het ontwikkelen van positieve en vertrouwelijk relaties met de persoon voor wie wordt gezorgd en diens familie of verzorgers.

Overigens hadden veel deelnemers hier nog het nodige op aan te merken; het is ‘work in progress’. En natuurlijk schieten we er ook nog weinig mee op als we niet weten wat die ‘acties’ dan zijn. Over de volgende zaken waren de deelnemers aan het onderzoek het eens:

• Comfort: pijnmanagement, gemakkelijke ademhaling, controle van lichaamstemperatuur
• Veiligheid: risicoanalyse en management, infectiepreventie, minimaliseren van complicaties
• Medicatie management
• Emotioneel welvaren
• Respect voor en inachtneming van waarden en persoonlijke overtuigingen
• Ondersteuning in coping
• Samen doelen stellen, behalen en evalueren
• Patiënten helpen kalm te blijven

Dat lijkt me een heel interessant begin.

1. Richards, D. A., Hilli, A., Pentecost, C., Goodwin, V. A., & Frost, J. (2018). Fundamental nursing care: A systematic review of the evidence on the effect of nursing care interventions for nutrition, elimination, mobility and hygiene. Journal of Clinical Nursing, 27(11-12):2179-2188.
2. Zwakhalen, S. M. G., Hamers, J. P. H., Metzelthin, S. F., Ettema, R., Heinen, M., de Man-Van Ginkel, J. M., Vermeulen, H., Huisman-de Waal, G., & Schuurmans, M. J. (2018). Basic nursing care: The most provided, the least evidence based – a discussion paper. Journal of Clinical Nursing, 27(11-12):2496-2505.
3. Feo, R., Conroy, T., Jangland, E., Muntlin Athlin, Ã., Brovall, M., Parr, J., Blomberg, K., & Kitson, A. (2018). Towards a standardised definition for fundamental care: A modified delphi study. Journal of Clinical Nursing, 27(11-12):2285-2299

Over de kans dat een krant de p-waarde goed uitlegt en plasbuislengte.

Klein. Dat is de kans dat een krant de p-waarde goed uitlegt. Oh ironie. De Volkskrant kopte:

“De p-waarde, de kans dat een resultaat toeval is, moet kleiner.” Aldus de Volkskrant.

Tuurlijk, het is lekker kort: ‘de kans dat een resultaat toeval is’. Maar het is vergelijkbaar met een verkiezingsprogramma op één A4tje. Er staat iets, maar niemand wordt er een sikkepit wijzer van. In tegendeel.

En het is eigenlijk helemaal niet zo heel moeilijk uit te leggen wat die p-waarde nu wel is. Daarom zal ik een poging doen aan de hand van de lengte van plasbuizen.

Reanimatie van de beroepscode? En een beetje gatenkaas.

Een verpleegkundige is in opspraak is geraakt nadat zij had besloten een stervende patiënt niet te reanimeren. De patiënt was ernstig ziek, maar had een ‘volledig beleid’ en moest aansterken in verband met een geplande operatie. De verpleegkundige had in haar 40 jarige loopbaan ernstig lijden zien ontstaan na reanimatie in dergelijke situaties. Ze vond dat ze dit haar patiënt niet aan kon doen, haar werkgever was het daar niet mee eens. Kunnen we leren van deze tragedie?

Wat vindt u?

Meningen zijn verdeeld: velen hebben compassie voor de beslissing van de verpleegkundige. Maar nog veel meer vinden dat ze terecht is ontslagen en oor het tuchtrecht is gekomen.

Ikzelf ben er nog niet uit. De wijze waarop sommigen haar aan de spreekwoordelijke boom wensen te knopen staat me echter totaal niet aan. Niet in de laatste plaats omdat ik denk dat er nogal eens een denkfout aan de overtuigingen ten grondslag ligt. Een veel gehoord argument van de voorstander van haar ontslag is namelijk:

er was een volledig beleid, dus ze moet reanimeren

Ik vraag me zeer sterk af of dat zo is. In paragraaf 2.5 van onze beroepscode lezen we:

Als verpleegkundige/verzorgende heb ik het recht om op grond van gewetensbezwaren te weigeren om mee te werken aan bepaalde (be)handelingen.
Dat betekent onder andere dat ik

• medewerking weiger aan (be)handelingen die mij in ernstig conflict brengen met mijn levensovertuiging of persoonlijk waarden- en normenbesef
• mijn gewetensbezwaren, waar mogelijk, tijdig kenbaar maak
• bij gewetensbezwaren de zorg gemotiveerd teruggeef aan mijn leidinggevende of, als er geen leidinggevende is, aan één van mijn collega’s
• als zelfstandig werkende, mijn gewetensbezwaren meld aan de zorgvrager (of andere betrokkenen) en zorg verleen totdat die overgenomen wordt
• wel de zorg verleen, die niet direct in relatie staat tot de handeling of ingreep waartegen ik gewetensbezwaren heb, tenzij die zorg ook door een collega wordt overgenomen.

Een overbekend voorbeeld van dergelijke gewetensbezwaren betreft natuurlijk meewerken aan euthanasie. Je staat als verpleegkundige in je volste recht als je bijvoorbeeld geen infuus wil inbrengen dat als doel heeft om een euthanaticum toe te dienen.

Maar geldt dat dan niet ook voor een mogelijke reanimatie die jij volslagen zinloos en inhumaan acht? Het is een situatie die m.i. véél vaker voorkomt. Tijd om de standaard onderwerpen in de ethieklessen aan te passen?

Gatenkaas

De verpleegkundige had al bij aanvang van de dienst door dat het niet goed ging met de man. Het was ook nog eens erg druk op de afdeling en moesten ze het met 25% minder personeel doen. Er lijken zaken te missen in de overdracht naar de verpleegkundige. Ze wist bijvoorbeeld niet dat de patiënt ingepland stond voor een operatie. Helaas lijkt het erop dat de verpleegkundige niet de beschreven stappen heeft ondernomen. Zou ze wel op de hoogte geweest zijn van de voorschriften in de beroepscode? (ik

Langzaamaan arrangeren zich zo de gaten in het gatenkaasmodel van incidenten… Een 40 jarige loopbaan als verpleegkundige eindigt in een nachtmerrie.

Wat nu?

Hoezeer een schuldvraag van belang is voor het tuchtrecht, voor ons als verpleegkundigen is het veel belangrijker wat dit betekent voor ons (toekomstige) eigen handelen.

Die invalshoek mis ik tot op heden nogal in het debat. In facebookdraadjes en op de website van Nursing valt het begrip ‘beroepscode’ niet éénmaal in ongeveer 200 reacties.

Hugo van der Wedden weet een andere spijker op de kop te raken in zijn twitterstream.

Het standpunt dat verpleegkundige altijd moeten reanimeren als er geen afspraak is: zo niet emancipatoir, zo schadelijk voor de beroepsgroep

— Hugo van der Wedden (@hugovdwedden) August 17, 2017

Vastgeroeste vooruitgang?

Over de wetenschap schreef John P Ioannidis: ‘de meeste onderzoekpublicaties zijn fout‘ (Ioannidis 2005). Iedereen kent de publicatie, maar daar blijft het vaak bij. Wat betekent die wetenschap nu voor onze fraaie evidence-based richtlijnen?  Roesten we ook vast in een archaïsch beeld?