Samen met dr. Anne Eskes schreef ik enige tijd terug een artikel voor TvZ over de methodiek van het Delphi-onderzoek. Samen met 29 andere artikelen uit de ‘Meetlat reeks’ is het opgenomen in het pas verschenen boek ‘Onderzoek langs de meetlat’ dat vandaag op mijn deurmat viel. Erg leuk :)
Het boek beschrijft een flink scala aan designs en is hier te bestellen: https://mijn.bsl.nl/onderzoek-langs-de-meetlat/18800118
Vorig jaar mocht ik – na diverse omzwervingen aan beide zijden van de zorg – eindelijk afstuderen. Maar nu is het onderzoek van m’n masterscriptie ook nog gepubliceerd. In (het) Journal of Advanced Nursing!
Hoewel m’n diploma door de coronacrisis nog steeds aan de andere kant van het land ligt, brengt het internet deze publicatie heel snel bij u en mij in de woonkamer. Extra fraai: de publicatie is open access, dus voor iedereen beschikbaar!
Grote dank aan mijn mede-auteurs, met speciale vermelding van dr. Anne Eskes, zonder wie dit enorme project niet gelukt zou zijn.
Een Nederlandse vertaling van de competenties is hier te vinden.
Voor het decembernummer van het WCS Nieuws heb ik een artikel geschreven over eigenschappen van diagnostische tests. Voor de geïnteresseerden is hier de PDF:
Door de symptomen het infect niet zien
Het gebruik van aspirine om genezing van veneuze ulcera te versnellen is omstreden. In een Cochrane review uit 2016 wordt geconcludeerd dat het bewijs hiervoor van lage kwaliteit is en niet sluitend.(1) Om deze onzekerheid te verkleinen, voerden Jull et al. een goed opgezet onderzoek uit.(2) Ze randomiseerden 251 patiënten met een veneus ulcus in twee groepen. De ene groep kreeg dagelijks 150 mg aspirine, de andere een placebopil. Daarnaast kregen patiënten de gebruikelijke compressietherapie.
In de aspirinegroep genas 50% van de ulcera binnen 77 dagen. In de placebo groep duurde dit 69 dagen. Ook het aantal volledig genezen ulcera was in hoger in de placebogroep (70,4% vs 80,2%). Beide verschillen waren echter niet statistisch significant.
Mogelijk kan een hogere dosis wél positieve effecten hebben, maar dat moet door goede experimenten worden onderzocht. Tot die tijd concluderen de auteurs dat aspirine niet voorgeschreven zou moeten worden voor veneuze ulcera.
Voor TvZ schreven dr. Anne Eskes en ik een artikel over de methodologie van het Delphi onderzoek. Het is via de websites van TvZ en BSL te lezen. (abonnement vereist)
DOI: 10.1007/s41184-018-0199-y
Een iets aangepaste versie is opgenomen in het boek ‘Onderzoek langs de meetlat‘, dat in 2021 verschijnt.
Ik heb goede hoop dat het proefschrift van Chantal Sluijsmans een bijzonder interessant boek gaat zijn. Ze kreeg er in ieder geval de VGVZ onderzoeksprijs voor. De centrale vraag van haar onderzoek is:
Kan het bevorderen van spanningsvolle verbindingen binnen zorgorganisaties bijdragen aan de vormgeving van menslievende zorg?
Hoe vaak geven verpleegkundigen aan dat ze er moeite mee hebben niet die zorg te kunnen leveren die hun patiënten het gevoel geeft dat ‘ze er toe doen’? En dat laatste is – in een notendop – waar menslievende zorg om gaat. Hopelijk kan Sluijsmans een passend antwoord leveren op haar vraag. Helaas heb ik op het moment geen tijd om het te lezen.
Hier gratis en in z’n geheel te downloaden.
Klein. Dat is de kans dat een krant de p-waarde goed uitlegt. Oh ironie. De Volkskrant kopte:
“De p-waarde, de kans dat een resultaat toeval is, moet kleiner.” Aldus de Volkskrant.
Tuurlijk, het is lekker kort: ‘de kans dat een resultaat toeval is’. Maar het is vergelijkbaar met een verkiezingsprogramma op één A4tje. Er staat iets, maar niemand wordt er een sikkepit wijzer van. In tegendeel.
En het is eigenlijk helemaal niet zo heel moeilijk uit te leggen wat die p-waarde nu wel is. Daarom zal ik een poging doen aan de hand van de lengte van plasbuizen. Lees verder
Over de wetenschap schreef John P Ioannidis: ‘de meeste onderzoekpublicaties zijn fout‘ (Ioannidis 2005). Iedereen kent de publicatie, maar daar blijft het vaak bij. Wat betekent die wetenschap nu voor onze fraaie evidence-based richtlijnen? Roesten we ook vast in een archaïsch beeld?
Wederom een serie artikelen over wetenschappelijk onderzoek uit het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De artikelen betreffen uiteenlopende onderwerpen over het maken, beoordelen en toepassen van systematische reviews.
Het NTvG heeft een zeer leesbaar artikel gepubliceerd over de bekendheid en acceptatie van palliatieve sedatie onder de Nederlandse bevolking [1]. Natuurlijk leest u het als zorgverlener zelf eerst (gratis), maar een belangrijk stuk kennis voor de praktijk is wat mij betreft het volgende: men moet er meestal goed voor gaan zitten om aan leken uit te leggen wat palliatieve sedatie nu wél is en wat het nu níet is.
Update: in de JAMA van 8 november 2016 is een publicatie verschenen over het effect van cranberrycapsules bij oudere vrouwen in het verpleeghuis. Het gaat er niet op vooruit voor cranberry adepten…
Among older women living in nursing homes, cranberry capsules, compared with placebo, did not have a significant effect on the presence of bacteriuria plus pyuria over 1 year.
http://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2576822#full-text-tab
Zoals het bekende adagium luidt is voorkomen nog altijd beter dan genezen. Maar hoe doe je dat als het gaat om urineweginfecties? Een urineweginfectie is geen sinecure en komt nogal eens voor: in 2010 had ong. 1,5% van de Nederlandse ziekenhuispatiënten een symptomatische urineweginfectie. [1] Van zo’n infectie kan je flink ziek zijn. De oplettende verpleegkundige zal bij een plotseling verwarde 90 jarige dame direct denken aan een urineweginfectie.
Om urineweginfecties te voorkomen gebruiken veel mensen een bepaalde vorm van cranberry extract zoals capsules of drankjes. Hoe dat zou werken is niet duidelijk. Daarnaast is de afgelopen jaren ook de vraag gerezen óf het wel werkt. In de laatste JAMA [1] wordt er e.e.a. in het kort weergegeven naar aanleiding van een geupdate Cochrane review [2]
De auteurs van het artikel in JAMA zijn er kort over; geen significante effecten gevonden voor welke toedieningsvorm dan ook :
Cranberry products are not associated with prevention of UTIs. However, lack of association of cranberry products with a reduced incidence of UTIs in clinical trials may be
due to lack of participant adherence, lack of sufficient active ingredient in the cranberry product, or lack of sufficient statistical power.
Deze conclusie wordt getrokken na het bij elkaar rapen van de onderzoekgegevens van meer dan 4400 personen, variërend in leeftijd van 7,5 – 81 jaar en afkomstig uit verschillende klinische settings en landen (waaronder Nederland). De cranberry onderzoekers hebben niet stil gezeten, maar liefst 14 nieuwe onderzoeken konden aan de vorige editie van de review worden toegevoegd. Als u van plaatjes houdt:
Forestplot gestratificeerd naar geslacht/leeftijd. Hoe groter het blokje, hoe groter het gewicht van de studie. Hoe verder het blokje links van de middellijn staat, hoe beter cranberry presteerde. Hoe kleiner het streepje door het blokje (het betrouwbaarheidsinterval) hoe beter. Tabel uit JAMA Klik voor groter.
Van de grotere onderzoeken in de review schommelen de effectschatters rond de nullijn; niet beter dan de controleinterventie of een placebo. In gedachten moet worden gehouden dat de cranberry producten mogelijk te weinig werkzame stof bevatten (wat dat ook zijn mag), niet goed werden ingenomen (de drankjes zijn niet te zuipen) en de onderzoeken niet altijd veel power hadden. Interessant is wel dat de Cochrane Review vermeld dat er geen verschil in effectiviteit werd gevonden tussen cranberry en antibiotica bij vrouwen en kinderen.
Conclusie
Mocht een patiënt mij de vraag stellen of het innemen van cranberry om urineweginfecties te voorkomen zin heeft, dan zou ik zeggen dat daar geen goed bewijs voor is (zeker als het niet om kinderen gaat) en ik het als professional niet aan kan raden. Tenzij men het lekker spul vindt; genieten in het leven is belangrijk, maar dat is een ander verhaal.
Referenties
Uit de reactie-sectie getild:
Het delier, ook wel acute verwardheid genoemd, is een onderkend probleem met soms ingrijpende gevolgen. Wij willen door middel van een onderzoek deze gevolgen in kaart brengen. Hiervoor zullen wij een eenvoudige vragenlijst bij u willen afnemen.
Deze vragenlijst is zowel voor de patienten zelf als voor de mantelzorgers.
Heeft u zelf een delier gehad of bent u mantelzorger van iemand die delirant is geweest, dan willen we heel graag met u in contact komen. Als u een mailtje met uw gegevens naar onderstaand email-adres stuurt nemen wij contact met u op. Ook kunt u zich melden op onze faceboek-pagina: delier onderzoek
Alvast bedankt!
Dit onderzoek vindt plaats binnen het kader van een masther-onderzoek
op de Universiteit van Amsterdam.Freya van der Meer
Marijke Schonewille
Facebookpagina hierrrr. Laat u horen!
In Noorwegen heeft men opzienbarende resultaten geboekt in een onderzoek naar de effecten van pijnbestrijding bij mensen met dementie in verpleeghuizen [1]. Volgens onderzoekers Husebo et al. werkt systematische medicinale pijnbestrijding om onrust (agitation) bij dementerenden significant te verminderen in vergelijking met dementerenden die standaardzorg ontvingen. Nursing en Trouw kopten reeds in de trend van: ‘Paracetamol helpt tegen onrust’.
De filosofie: onrust is een uiting van pijn bij mensen die zich niet goed verbaal kunnen uiten en kampen met cognitieve stoornissen. Effectieve behandeling van niet-gediagnosticeerde pijn kan de oorzaak van deze onrust wegnemen. Het bewijs: de uitkomsten van een cluster randomised controlled trial.
Welnu, de conclusie in de koppen van Trouw en Nursing zijn wat voortijdig, de uitkomsten hoopgevend en teleurstellend tegelijk en de methode van onderzoek interessant.
Beter laat dan nooit, maar hier is deel drie van ‘Compassie volgens van der Cingel’. Deel 1 vind je hier, deel 2 hier. Van der Cingel voerde een onderzoek uit onder patiënten en verpleegkundigen naar de aard van compassie en schreef haar bevindingen op in o.a. Verpleegkunde.
In dit derde deel komen de vier thema’s aan bod die van der Cingel in haar artikel in Verpleegkunde (2010) beschrijft.
Zoals in het vorige artikel werd gesteld, herkende van der Cingel na analyse van haar interviews zeven terugkerende thema’s: dimensies van compassie. (van der Cingel, 2010) Volgens haar zouden deze houvast bieden om compassie ‘toe te passen’. Dat suggereert dat compassie methodisch is toe te passen. Het zien van het overzicht van deze dimensies brengt me weer helemaal terug in de lessen Relationele Vaardigheden:
Het verhaal gaat dat de ‘grand dame’ van de verpleegkunde, Nightingale, ’s nachts met haar olielampje langs de zieken ging om te kijken hoe het met ze ging. Een troostend woord hier, een warme hand daar. Die vrouw zat vol compassie! Dat het best een zou kunnen zijn dat ze het deed om te controleren of de zusters niet met de patiënten aan het rotzooien waren laten we even in het midden. Want ‘compassie’ is weer helemaal hot! Leest u verder…
In het decembernummer (2010) van Nursing verscheen het artikel ‘Bij gebrek aan beter‘, over sucrose als pijnstilling bij neonaten, dat ik samen met Evelien Roels schreef.
(klik op afbeelding voor PDF)
Vrouwen kunnen niet rekenen.
Althans, daar lijken ze zelf nogal eens van overtuigd te kunnen worden. Volgens mij valt het allemaal wel mee, waarbij ik anekdotisch kan vermelden dat mijn vriendin me vrij makkelijk verslaat tijdens een potje hoofdrekenen. Maar de invloed van stereotypen zijn grosso modo wél meetbaar aanwezig in testen, waarbij men spreekt van ‘stereotype dreiging’. Neem bijvoorbeeld onderstaande grafiek. Daarin worden de uitslagen van mannen en vrouwen weergegeven die, verdeeld over drie verschillende groepen dezelfde wiskundetoets maakten. In de ‘Problem Solving’ groep kreeg men te horen dat het ging om een toets waarbij algemene cognitieve vaardigheden werden getest. De ‘Math Test’ groep kreeg te horen dat het ging om een wiskundetest om de verschillen tussen mannen en vrouwen te meten: Lees verder
De oude Nightingale in haar bed, waar ze 30 jaar doorbracht.
[rectificatie: er is ten onrechte gesteld dat er geen informatie werd geboden over de wijze waarop de door Zegelin uitgevoerde literatuurstudie plaats heeft gevonden. Deze informatie is nu gecorrigeerd.]
Over in bed liggen doen de meest verschillende gevoelens de ronde. Veelal geassocieerd met slapen vindt de een het heerlijk en ziet de andere er nodeloze oefening voor de dood in. Maar of men het nu doet op een waterbed, boxspring of een luchmatras: opstaan is een belangrijk onderdeel van het in bed liggen. Uit bed; werk aan de winkel. Een leven moet geleefd, niewaar? Prijs uzelf gelukkig voor dat opstaan. Want het kan ook anders: ‘bedlegerig’ zijn’. Je leven leven in bed. En daar schreef Angelika Zegelin haar proefschrift over, waar een artikel (‘Gekluisterd aan bed’) over is geplaatst in Verpleegkunde. (Zegelin, 2006) Het is zo’n artikel dat je veel te lang ligt aan te staren vanuit allerlei hoeken met de boodschap: blog over mij! Bij deze…
Reeds meer dan 1.900 keer werd er geklikt op mijn blogpost ‘Wonderolie of volksverlakkerij. Bio-oil, littekens en bewijs’. Een regelrechte hit voor dit normaliter veel rustiger digitale stulpje. (de volgende in de ‘hitlijst’ moet het met de helft van het aantal hits doen) De vraag naar bio-oil komt ook nog dagelijks voorbij in de Google-statistieken. Het toeval wil dat tijdens het schrijven van dit tweede deel van de bio-oil klucht de bio-oil reclame voorbij kwam op de TV. Ik citeer:
Knappe vrouw: “Ik voelde me zo opgelaten door dat litteken op mijn gezicht Dat ik het altijd probeerde te verbergen. Maar door bio-oil voel ik me een stuk zelfverzekerder”
Mannelijke voice over: “Bio-oil draagt bij aan het verminderen van littekens en huidstriemen”
Dat we even weten waar we het over hebben. Want het is tijd voor een aanvulling. Via een reactie op de vorige Bio-oil episode op Ars GeriatriCare werd ik op een heugelijk feit geattendeerd: De ASA schopte in Engeland de reclame voor Bio-oil uit de legaliteit. (De ASA is de Engelse Reclame Code Commissie) Ongefundeerde claims, stelde de ASA. Daar kan ik het wel mee eens zijn.
Ars GeriatriCare 