Voor WCS Nieuws schreef ik een artikel over prognostische modellen.
Voor WCS Nieuws schreef ik een artikel over prognostische modellen.
In Noorwegen heeft men opzienbarende resultaten geboekt in een onderzoek naar de effecten van pijnbestrijding bij mensen met dementie in verpleeghuizen [1]. Volgens onderzoekers Husebo et al. werkt systematische medicinale pijnbestrijding om onrust (agitation) bij dementerenden significant te verminderen in vergelijking met dementerenden die standaardzorg ontvingen. Nursing en Trouw kopten reeds in de trend van: ‘Paracetamol helpt tegen onrust’.
De filosofie: onrust is een uiting van pijn bij mensen die zich niet goed verbaal kunnen uiten en kampen met cognitieve stoornissen. Effectieve behandeling van niet-gediagnosticeerde pijn kan de oorzaak van deze onrust wegnemen. Het bewijs: de uitkomsten van een cluster randomised controlled trial.
Welnu, de conclusie in de koppen van Trouw en Nursing zijn wat voortijdig, de uitkomsten hoopgevend en teleurstellend tegelijk en de methode van onderzoek interessant.
Dirt, decay, decline and death: daar wil ik vandaag eens wat over schrijven. Niet in de laatste plaats omdat op Ars GeriatriCare de laatste tijd wat te weinig is geschreven over die ‘geriatricare’. Maar in het licht van een grote aandacht voor het ‘active aging’ discours, waarin 100 jarigen nog druk aan het kogelstoten zijn, of 80+ jarigen beginnen met een studie filosofie, lijkt het me ook wel eens goed om de andere kant te bekijken: dirt, decay, decline and death dus. Vuil, verval, afwijzing en de dood. Gezellig klinkt het niet, belangrijk is het wel.
Ongeveer 27 jaar geleden werd ik op de wereld gezet. Ik had al vrij snel een punthoofd van de toestanden in de wereld (zuignappie), dus dat moest, achteraf gezien, uiteindelijk wel resulteren in het spuwen van gal en inzicht (*kuch*) op een weblog. Dat dat veelal over de ouderenzorg zou gaan is een kwestie van prettige chaos geweest. Leuk is het in ieder geval.
Om deze heugelijke dag met mijn bescheiden lezersschare (dank!) te fêteren, heb ik twee oude artikelen opgepoetst. (voorzien van wat extra beeldmateriaal, spel- en typefoutjes verwijderd etc.) Mocht je ze dus nog niet hebben gelezen, of benieuwd zijn naar het nieuwe jasje, they’re all yours:
De invloed van omgevingslicht op dementerende mensen
Het wachten is op de tsunami van dementie; over een niet al te lange tijd zal Nederland een enorme groei van het aantal dementerende mensen doormaken. Het wordt alle hens aan dek. Joost van Hoof, een jonge Nederlandse ingenieur die zich heeft toegelegd op het onderzoek naar het gebruik van domotica bij dementerenden, deed onderzoek naar de invloed van het omgevingslicht op dementerenden. Verdomd interessant! Lees hier verder…
Meeste mensen gehoorzamen (nog steeds) opdracht tot martelen
In de jaren zestig van de vorige eeuw voerde Stanley Milgram een onderzoek uit dat hem (en z’n onderzoek) wereldberoemd en berucht maakte. Het kostte hem z’n carrière. In 2008 werd het onderzoek ontdaan van ethische problemen en opnieuw herhaald door Jerry Burger. Milgram had gelijk. Shocking. Of logisch? In het blogbericht een uiteenzetting van wat Milgram en Burger allemaal hebben uitgespookt tijdens hun experimenteerdrang. Lees hier verder…
Reacties van harte welkom en een fijne dag!
(p.s. mocht het grapje in het aller-bovenste plaatje je zijn ontgaan, kijk dan even hier)
[noot: dit is een ‘heruitgave’ van een in juni 2008 verschenen blogbericht. Het origineel is hier te vinden. De nieuwe versie is op een aantal punten aangepast. Zo hebben sinds het originele blogbericht alweer twee nieuwe LPZ metingen plaatsgevonden en verscheen er in december 2008 een systematische review over de behandeling van decubitus in JAMA.]
Decubitus: wie heeft er niet van gehoord of ermee te maken gehad tijdens de opleiding, stage of het werk? Duizenden hebben het gezien, gevoeld en/of geroken. In de 17e eeuw duikt de term decubitus op, afgeleid van het Latijnse woord decumbere dat ‘zich neerleggen’ betekent. Om precies te zijn wordt er in 1777 door Wohlleben gesproken van gangraena per decubitum, ‘afsterven door te gaan liggen’. De link met bedlegerigheid lijkt dus al heel lang duidelijk te zijn, al weten we nu natuurlijk dat decubitus meerdere oorzaken kan hebben. (bijv. decubitus van de urethra t.g.v. een verblijfskatheter, of ‘doorzit’-plekken t.g.v. rolstoelgebruik). Voor meer actuele opvattingen en kennis: lees verder onder de streep.
Tijd voor de wekelijkse update. In week 46 werden er 185 IAZ per 100.000 inwoners gemeld bij de CMR peilstations, waarmee het aantal gevallen is gestegen ten opzichte van de week ervoor. Wel werd iets minder vaak het Nieuwe Influenza A/H1N1 virus aangetroffen in opgestuurd materiaal. Ook bleek dat bij een aantal personen een infectie met het virus werd vastgesteld, zonder dat het typische ziektebeeld ontstaat. Aan de andere kant is volgens informatie van het RIVM het aantal opnamen op de IC verdubbeld en overleden er 6 mensen, waarvan 4 tussen 0 en 15 jaar, en 2 personen van 60 en 72 jaar.
De verdeling van meldingen over de leeftijden blijft opvallend. Binnen de groep 0-4 jarigen werden zo’n 650 IAZ per 100.000 inwoners vastgesteld. In de groep 5-14 jarigen waren er dat zo’n 500. Onder de groep 65+ lijkt het aantal gevallen baseline (51 IAZ per 100.000 inw) niet te overstijgen. Grafiekje:
De Nieuwe Influenza A/H1N1 zet door in Nederland. Vergeleken met andere Europese landen lijken we in de middenmoot te zitten. In de Oekraïne gaat het er anders aan toe: daar werden volgens de regering zo’n 250.000 gevallen van IAZ gerapporteerd, moesten er 235 personen op de IC worden opgenomen en overleden er 70.
In week 45 werden er in Nederland 158 IAZ per 100.000 inwoners geregistreerd. Tot nog toe dus nog steeds een milde epidemie. Ik hoop dat dat zo blijft.
Aantal IAZ per 100.000 inwoners gemeten door CMR peilstations. Bron: nivel.nl/griep
Kinderen tussen 0 t/m 4 en 5 t/m 14 jaar zijn oververtegenwoordigd in de gevallen. Per 100.000 personen werden er in beide categorieën zo’n 400 IAZ geregistreerd. Een (grove) benadering van de absolute aantallen in Nederland + een vergrijzend extraatje onder de streep!
Mensen die houden van politiek correct taalgebruik: even doorschakelen naar de website van de NOS. Schuttingtaalallergie? Surf een blokje om. Want ik ben pislink.
’s Ochtendsvroeg, als ik om half zeven in de trein stap op weg naar stage is er de gratis krant. Aangezien het aanbod Spits’en het aanbod Metro’s (die ik liever lees) ver overtreft lees ik ’s ochtendsvroeg de nieuwtjes in deze loot aan de Telegraaffamilie. In de afgelopen tijd is de Spits daarbij een van de grote luiken waardoor de antivax-brei over ons heen wordt gegooid. Hester Visser en Desirée Röver mochten zich, inclusief hun kompleet van de pot gerukte waanbeelden, al vereeuwigd zien in enkele stukken greppeljournalistiek van de laagste plank. Ja, Spits heeft het niet zo hoog op met de gezondheid van haar lezers. Natuurlijk, vrijheid van pers en meningsuiting enzo. Daar wilde ik dan ook even gebruik van maken.
Zoals ik eerder meldde: het geëmmer rond Focetria, het vaccin tegen de Nieuwe Influenza A/H1N1 komt me enigszins de keel uit. En eigenlijk vind ik blogruimte besteden aan de zoveelste hoaxberichten niet echt interessant meer.
Máár…. als dan op Zorgkrant.nl een column wordt gepresenteerd die qua feitelijkheden zo im Eimer is dat het er van af druipt kan ik het niet laten even te prikken. Want het komt allemaal aan bod: van het impliciet vragen om een middel dat 100% effectief is, gezever over mondkapjes in de Oekraiene tot aan het idee dat je wordt geïnjecteerd met niet-onderzochte ‘rommel’ en een virus waar je ziek van wordt.
En als ik een vaccin neem, misschien word ik dan wel ziek. Gebeurt vaak genoeg met de gewone griepvaccinaties.
Ook is ze niet echt goed ‘geïnformeerd’ m.b.t. de toestand van de influenzaepidemie:
Natuurlijk zijn er mensen met de Mexicaanse griep. Maar ook met de gewone griep.
Ja und? De seizoensinfluenza doet er op het moment niet echt toe, Diana. En daarvoor kan je ook een prikje krijgen. Diana vindt het niet leuk dat ze een weigeraar wordt genoemd. Zij krijgt immers nooit influenza, ook al valt men dood om haar neer. Wees als Diana. Neem geen vaccinatie en onderbouw dat slecht.
En dan nu de de gegevens van de CMR peilstations voor week 44:
IAZ per 100.000 inwoners. Bron: http://www.nivel.nl/griep
118 meldingen van een IAZ bij de CMR peilstations per 100.000 inwoners. Veertig meer dan de week ervoor en met name kleine kinderen en volwassenen. Ondertussen blijkt uit gegevens uit Australië en Nieuw Zeeland dat bij patiënten die met een longontsteking i.c.m. influenza op de IC terechtkomen in 50% van de gevallen antibiotica geen effect heeft:
In de afgelopen maanden is bij grootschalig onderzoek van patiënten in intensive care afdelingen in Australië en Nieuw Zeeland gebleken dat rond 50% van de longontstekingen door het nieuwe virus een virale pneumonie was die niet kan worden behandeld met antibiotica. Kennelijk is in vergelijking met de seizoensgriep het nieuwe virus in staat dieper in de longen door te dringen, hetgeen in dierproeven al eerder experimenteel is aangetoond influenza A(H1N1)-virus
Gelukkig is het virus niet zo drastisch in het naar de IC sturen van geïnfecteerden. Maar toch. Nasty Bugger.
Drie keer influenza op rij. ‘k Zal toch eens een andere muze moeten kiezen. Dit wordt te gek.
Anyway: voor de volledigheid, maar wel een beetje laat, de cijfers van de influenzameters voor week 43 van 2009. De CMR peilstations registreerder 73 gemelde IAZ (Influenza-Achtige Ziektebeelden) per 100.000 inwoners . Plaatje van NIVEL, met een vleugje photoshop:
De door NIVEL-peilstationhuisartsen geregistreerde nieuwe influenza-achtige ziektebeelden (IAZ) per 100.000 inwoners per week. Bron: nivel.nl/griep
Behoefte aan een groter plaatje? Zo ziet de situatie er voor Europa uit. Volgens de WHO. En zo ziet het er volgens Google Flutrends uit in Bulgarije, de VS, Mexico en Россия. (statistieken op basis van zoekopdrachten naar griep) Voorlopig hebben we in Nederland dus een milde epidemie. Dat is om meerdere redenen mooi. En het geeft tijd om die twee shotjes Focetria te halen. Ondertussen heb ik het verder wel een beetje gehad met de vaccinatie’discussie’. Daarvoor verwijs ik u naar Cryptocheilus, waar men onvermoeibaar het hameren op de hoax blijft volhouden. Ook op nursing een duidelijke uiting van de hand van Aliëtte Jonkers.
Na een comment van Annemiek op de vroegte van de epidemie schoot me een artikel binnen door Gé Donkers uit Huisarts En wetenschap, waarin het volgende plaatje te vinden is, waarop het begin, duur en einde van de influenzaepidemieën sinds seizoen 1970/71 zijn weergegeven:
(klik op de afbeelding voor volledige weergave) Volgens mij kunnen we, met een epidemie die getaltechnisch al twee weken gaande is dus concluderen dat we de vroegste epidemie in pak ‘em beet 40 jaar hebben.
Donker, G. & Gravestein, J. (2007). De beste tijd voor griepvaccinatie. Huisarts & Wetenschap, 50(2):41+. [URL]
Het wordt weer tijd voor de NIVEL-grafiekjes die tijdens de vorige griepepidemie wekelijks op Ars GeriatriCare waren te vinden. Want we kunnen helaas weer spreken van een epidemie. Nu dient gezegd te worden dat de meting enige bias kan vertonen. Doorgaans gaat men nl. uit van een niv. van 51 IAZ per 100.000 inwoners voor het uitroepen van een epidemie. Met de vuistregel dat ong. 1/3e van de gemelde IAZ ook daadwerkelijk influenza is en dat ong. 1/3e van het aantal influenzagevallen zich bij de huisarts melden is het doorgaans makkelijk rekenen. Maar de verhoogde aandacht voor de Nieuwe Influenza zorgt er niet geheel onwaarschijnlijk voor dat mensen zich eerder melden bij de huisarts. Of er dus, in vergelijking met voorgaande jaren, nu al sprake is van een werkelijke epidemie is misschien theoretisch even de vraag, maar de teller staat nu op 76 IAZ per 100.0000 inwoners. Het RIVM spreekt wat dat betreft dus terecht van een milde epidemie. Het grafiekje:
IAZ per 100.000 inwoners in week 43 (rode lijn). Bron: nivel.nl/griep
Gisteren was het Wereld Alzheimerdag, zo lezen we via Nursing.nl. Het centrale thema lag bij het tijdig stellen van de juiste diagnose, hetgeen in veel gevallen te laat gebeurt. Een pijnlijke gebeurtenis voor veel mensen (dementie is behoorlijk stigmatiserend), maar ook kan het twijfel en onduidelijkheid wegnemen. Ik raad wat dat betreft de DVD ‘Leven met dementie’ aan, dat een veelzijdig beeld schetst van ‘de dementerende mens’ en diens omgeving.
Terug naar Alzheimerdag: opmerkelijk vind ik de bevinding van een onderzoek door Maurice de Hond: tweederde van de Nederlanders lijkt te denken dat geheugentraining het dementieel proces vertraagt. Ook denkt men dat het grootste deel van de Nederlandse dementerenden in een verpleeghuis woont. Pseudowetenschappelijke uitlatingen. Niets nieuws onder de zon natuurlijk, maar wel vervelend. We kwamen reeds appelsap tegen in de strijd tegen Alzheimer en glazen water als algemeen panacee.
Hoe komen mensen erbij? De ‘braintrainmythe’ wordt wellicht gevoed door een soepel lopende PR machine van bedrijven als Nintendo en wat algemene ‘volkswijsheid’. Maar volgens mij ligt het ook aan een gebrek aan skepsisme. Mensen slikken teveel onzin zonder na te gaan waarop gepresenteerde feiten berusten. Althans zo lijkt het, als we de Hond mogen geloven. Niettemin heeft het appelsapbericht de nodige hits opgeleverd via zoekmachines de afgelopen tijd. Het is dan de vraag of mensen bezig zijn met het een ongezonde portie ‘confirmation bias’, of met een skeptische bril kaf van koren te scheiden. Ik hoop het laatste en zal m’n best doen het skepsisme verder te promoten. Want het is mij een schrikbeeld: dementerenden die zich geen raad weten met de hoeveelheid appelsap, water en een Nintendo DS. Allemaal voor niets. Verspilde moeite.
Renate Verkaik promoveerde 20 april jl. op haar proefschrift ‘Depression in dementia. Development and testing of a nursing guideline’, waarin zij een behoorlijke berg onderzoek naar depressie bij demente personen presenteert, waaronder enkele systematische reviews. Doe er uw voordeel mee PG’end Nederland, want volgens mij heeft Verkaik enkele zeer essentiele dingen onderzocht – van snoezelen tot symptomen van depressie – waarbij het verpleegkundig onderdeel niet vergeten is! Om het gehele proefschrift te lezen: hier eventje klikken. Abstracts onder de streep!
Bijna driehonderd – samen met m’n vriendin op een tandem afgelegde – kilometers , 4 dagen, 3 nachten in een tent, een indrukwekkend bezoek aan voormalig kamp Westerbork en een doorgezeten zitvlak: zéér plezante en gezellige vakantie, die over enkele dagen nog voortgezet gaat worden met een bezoek aan het westen van het land. Het vermelde bezoek aan kamp Westerbork gaat denk ik nog wel een blogpost opleveren, maar vandaag voel ik me zoals de Britten zo mooi zeggen ‘a bit under the weather’; weinig zin in een dergelijk zwaar onderwerp. Daarom – en omdat een goede blogpost over het bezoek aan het kamp wat meer tijd zal vergen – hieronder wat zaken die mijn aandacht pakten. En me uiteindelijk hebben laten lachen. Maar mischien heb ik wel een beetje morbide gevoel voor humor…
Via MedlinePlus las ik het bericht dat onderzoek naar zelfverwaarlozing en mishandelingeen een sterk verhoogde kans op overlijden aan het licht heeft gebracht. Helaas moet ik me hierbij wenden tot een abstract en enkele persberichten, aangezien ik geen toegang heb tot full-text publicaties van JAMA. (mocht iemand zo vriendelijk willen zijn…)
Na een kort bezoek aan een boekhandel kwam ik thuis met een bescheiden stapeltje bladzijden in matchende (paperback) kaft; In veel huizen wordt gerouwd. De Spaanse griep in Nederland, geschreven door Reinold Vugs. Het boek geeft een indringend beeld van de weerloosheid van mensen tegen wat we nu kennen als de Influenza A H1N1 pandemie van 1918/1919. We maken nu dus kennis met een familielid. Vugs vond dat het beschikbare materiaal over de pandemie wel erg schaars was en neemt de handschoen op. Met verdienste. Voor wie onbekend is met de Spaanse griep een zeer beknopte samenvatting, met dank aan Vugs:
In veel huizen wordt gerouwd (omslag)
Ten tijde van de eerste, milde golf in de zomer van 1918 was men verdeeld enthousiast over de griepgolf. Dr. Norden schrijft dat ‘er in het geheel geen reden tot ongerustheid is’. De meer skeptische artsen, die de optredende symptomen ernstiger inschatten krijgen snel gelijk. Het virus gaat als een lopend vuurtje, november 1918 schrijft meer dan 10.000 doden. Over preventie en behandeling is men ook nogal verdeeld; tot mijn verassing zag ik collargol, wellicht beter bekend als colloïdaal zilver, opdoemen tussen de voorgestelde behandelingen. Even prikje IV en klaar. Wat zou Röver daarvan denken? Anyway…
De tweede golf van de Spaanse griep teistert de gehele wereld en de overgang van 1918 naar 1919 biedt weinig reden tot gelukkig nieuwjaarwensen: schattingen lopen uiteen van 20 tot 100 miljoen doden, een veelvoud daarvan is ziek geweest. Nederland tekent meer dan 21.000 doden op, waarvan een groot deel in twee maanden is gestorven (oktober en november 1918). In Alaska is in sommige kleine dorpjes 90% van de bevolking overleden. De inbreuk op de maatschappij is enorm, zeker in combinatie met de (gevolgen van de) Eerste Wereld Oorlog. Want, hoewel Nederland in grote mate neutraal is gebleven, eist WO I het nodige van de Nederlandse Staat en diens burgers; het dagrantsoen(!) brood werd voor de gelegenheid van de Spaanse griep verhoogd tot een verbluffende hoeveelheid van 280 gram. (p. 63) Misery loves company.
Kapitein-apotheek van Essen geeft advies over preventie (p. 56):
” ’t Verdient aanbeveling om den mond zoveel mogelijk gesloten te houden en te ademen door den neus. Indien men met iemand spreekt, laat men dan op eenigen afstand van elkaar staan. Het beste is zo min mogelijk handen te geven. ‘Wascht verder dikwijls uwe handen, het liefste met zeep, doch bij dezen zeepnood met zand, vette klei of pijpaarde in den vorm van kunstzeep. […] Wandel liever in de frissche buitenlucht, dan plaats te nemen in een volle tram. Indien niet noodzakelijk, vermijdt dan verzamelplaatsen van menschen. Verder is roken goed, omdat de mond dan dichtgehouden wordt. Een suikerbal, hopje of pepermunt kan daarom ook goede diensten bewijzen. Nu en dan gorgelen met mondwater of chloraskaliumoplossing is aan te bevelen.”
Dat geeft redelijk aan wat er verder aan maatregelen besproken wordt door Vugs. Handjes wassen, onnodige drukte vermijden en een beetje van ‘laten-we-dit-eens-proberen-want-ik-weet-het-ook-niet-meer’. De minister van Binnenlandsche Zaken stelt voor de hulp van god in te roepen (p. 59):
“De Regeering gevoelt, met het oog op de tijdsomstandigheden, behoefte om, in overleg met de Kerkgenootschappen, een algemeenen biddag of bidstond te doen houden. De nood der tijden, die zich ook in ons land zoozeer doet gevoelen, dringt in het bijzonder tot verootmoediging en tot het inroepen van Gods hulp”
Ik hoop niet dat dat al te veel bijeenkomsten heeft opgeleverd. Ironisch genoeg zijn we nu, 90 jaar later, niet heel gek veel verder op het vlak van ‘algemene preventieve maatregelen’. Nou ja, we weten héél wat meer over het virus en diens evolutie, verspreiding, bouw, etc. Afgezien van het feit dat we tegenwoordig ons heil doorgaans niet meer in pijpaarde, mondwater en bidstonden zullen zoeken, is het bericht op de RIVM site echter niet veel anders dan het krantenbericht van kapitein van Essen uit 1918.
Niettemin zijn er twee grote verschillen; wij hebben medicijnen (anti-virale middelen, antibiotica & vaccins) en genoeg te eten, al voorkom je met dat laatste volgens mij geen influenza, noch zal je het er mee bestrijden mocht je het eenmaal hebben. We zijn, afgezien van de vooruitgang der medische wetenschap dus niet héél gek veel verder. Voorlopig lijkt de kust veilig, maar we hebben ook nog geen vaccin en er duiken met enige regelmaat Tamiflu-resistente stammen op. Over het toekomstig verloop van de pandemie valt met geen zinnig woord wat te zeggen. Waar blijven die onderzoeken Ab? Ik wil een spuitje.
Ondertussen kan ik Vugs’ boekje van harte aanbevelen!
Vugs, R. (2002). In veel huizen wordt gerouwd. De Spaanse griep in Nederland. Soesterberg: Aspekt [ISBN: 9059110811]
p.s.: Ik hoor trouwens regelmatig dat vooral jonge mensen vatbaar zouden zijn voor de Sombrero variant. Persoonlijk vraag ik me af waar men zich daarbij op baseert. De hypothese die ik ken is dat de gevolgen van een cytokinestorm (een reactie van het immuunsysteem) veel van de jongelingen fataal is geworden in 1918/1919. Althans dat is de verwachting die men heeft op basis van diermodellen met een Frankenstein 1918 virus. Een sterker imuunsysteem zorgt voor een grotere storm. Het lijkt me echter geen reden om de situatie van 55+ te bagatelliseren op dit moment. Mocht iemand het fijne er van weten: let me know!
Jannes Koetsier, arts en bekend van het programa ‘Medische Missers’ schrijft op zijn weblog over de mexic… eh pardon Nieuwe Influenza H1N1. Jannes vindt het allemaal maar een beetje overdreven. 55+ kan volgens hem best af met wat extra vitamine C. Voor de weerstand natuurlijk. Beetje extra rust erbij; wie heeft dat gevaarlijke vaccin nodig! Enigszins cynisch vroeg ik Jannes in een reactie om een paar referenties. De reactie is exit, maar Jannes heeft mijn gebed verhoord. Nu leef ik niet in de veronderstelling dat Jannes dat heeft gedaan vanwege mijn reactie, maar tof is het wel! Anyway, het resultaat: een link naar een webpagina op de ISIS website, waarvan de auteurs duidelijk hun best hebben gedaan om een verzameling kwakzalvers te verzamelen waar je toch wel een beetje ‘u’ tegen zegt.
Koffie geneest Alzheimer… YEAH we zijn er! Nooit meer vergeten waar die sleutels lagen, nooit meer opgenomen in een verpleeghuis!
In de wereld van de journalistiek denk ik te weten wat het meest gespeelde spelletje is: dat spelletje waarmee scholieren doorgaans wordt aangeleerd hoe ruis in de communicatie kan ontstaan. Eerder kwamen we water al tegen als panacee. Hear say: hoe 55 genetische aangepaste muizen er ineens voor zorgen dat koffie alzheimer geneest, in drie eenvoudige, idiotproof stappen: