Evidence Based Wondzorg (2): Zilververbanden

Diabetisch ulcus

Regelmatig kom ik in de zorg zilververbanden tegen (vaak in de vorm van AquaCel Ag). Hier zit een hoeveelheid zilverdeeltjes in, die een anti-microbiële werking hebben. Dat zilver deze werking heeft is reeds lang bekend en in principe zou het dus een rol kunnen spelen bij geïnfecteerde wonden. Maar werken deze (niet bijzonder goedkope) middelen ook echt? Een kijkje in de Cochrane Database of Systematic Reviews levert het volgende op:

In een Cochrane review naar preventie van wondinfectie¹ vond men het volgende:

the authors concluded that there is not enough evidence to support the use of silver-containing dressings or creams, as generally these treatments did not promote wound healing or prevent wound infections. Some evidence from a number of small, poor-quality studies suggested that one silver-containing compound (silver sulphadiazine) has no effect on infection, and actually slows down healing in patients with partial-thickness burns.

Er werd géén bewijs gevonden dat het werkt, maar wel  enig bewijs – van lage kwaliteit – dat bij brandwonden de genezing juist trager kan verlopen bij het gebruik van zilververbanden.

Vermeulen et al. kwamen tot de volgende – vergelijkbare – conclusie in een review naar de behandeling van geïnfecteerde wonden²:

Whilst silver-containing dressings are increasingly used, we found only three randomised controlled trials evaluating the effectiveness of silver to treat contaminated or infected wounds. None of the trials demonstrated clear evidence of the effectiveness of topical silver in terms of increased healing rates. Hence, there is a lack of appropriate randomised clinical trials evaluating the effect of silver-based products, as was noted earlier by Bergin 2006 when studying silver for diabetic foot ulcers.

Geen duidelijk bewijs dus. Een review naar de effectiviteit bij behandeling van diabetische voetwonden³ komt op het volgende uit:

The authors of this Cochrane review wanted to find evidence on whether silver based dressings reduced infection and encouraged wound healing. They searched the medical literature for randomised and controlled clinical trials but found no studies which were eligible for inclusion in the review. We therefore do not know if silver containing dressings and topical agents containing silver are beneficial to diabetic foot ulcer healing.

Er waren geen onderzoeken die in de review konden worden opgenomen. Wel vonden de auteurs van de review een aantal samenvattingen van onderzoeken die op conferenties werden gepresenteerd, maar helaas lieten de auteurs daarvan – tot op heden – allemaal na om te reageren op de vraag hun gegevens beschikbaar te stellen. Met betrekking tot de veiligheid wordt een artikel van Lansdown⁴ geciteerd, waarin te lezen valt dat we niet heel gek veel weten over de veiligheid ervan:

Accurate information […] is hard to find. What does exist is frequently fragmentary, occasionally misleading or incompletely evaluated.

Overigens wordt er wel vermeld dat het risico op langdurige schade waarschijnlijk laag is.

Conclusie

Al met al daagt uit deze reviews de conclusie dat we zeer voorbarig zouden zijn met eventuele lofzangen op zilververbanden: beschikbaar onderzoek is van lage kwaliteit en schaars. We zijn zeer gebaat bij gedegen onderzoek naar deze middelen, met name als het gaat om de behandeling van brandwonden.

Bronnen:

1. Storm-Versloot, M. N., Vos, C. G., Ubbink, D. T., and Vermeulen, H. (2010). Topical silver for preventing wound infection. Cochrane database of systematic reviews (Online), 3(3) [abstract]
2. Vermeulen, H., van Hattem, J. M., Storm-Versloot, M. N., and Ubbink, D. T. (2007). Topical silver for treating infected wounds. Cochrane database of systematic reviews (Online), (1). [abstract]
3. Bergin, S. M. and Wraight, P. (2006). Silver based wound dressings and topical agents for treating diabetic foot ulcers. Cochrane database of systematic reviews (Online), (1). [abstract]
4. Lansdown, A. B. (2004). A review of the use of silver in wound care: facts and fallacies. British journal of nursing (Mark Allen Publishing), 13(6 Suppl). [PubMed]