Vaccineren… Daar gaan we weer.

Afgelopen week heb ik, op de valreep, een aanvraag voor vaccinatie tegen de seizoensinfluenza ingeleverd op mijn stage-instelling. Die is nl. first in line. Daarna komen de twee prikjes tegen de Nieuwe Influenza A/H1N1. Dat het flink rumoerig is rondom die vaccinaties behoeft verder geen onderbouwing lijkt me. Alle media stonden er de afgelopen tijd bol van en met name de nieuwe telg in de humane influenza familie was daarbij onderwerp van discussie. De vele bomen in het land van epidemiologie, toxicologie, virologie en ethiek doen het zicht op het bos waarin de zorgverlener z’n weg moet vinden bijkans de das om. Mijns inziens is er echt ook veel moois te vinden. 

Om af te trappen het weblog Effect Measure: Mandatory swine flu vaccination for health care workers: I change my mind. De auteurs van dit weblog (epidemiologen) geven een visie op de zin en onzin van verplicht vaccineren van zorgverleners. Alhoewel de auteurs van mening zijn dat je niet laten vaccineren onethisch en onprofessioneel is, slaan ze enkele flinke deuken in het verplicht stellen ervan. Persoonlijk ben ik niet tegen een verplichting, maar zie er zeker pragmatische problemen in. Met name de aversie tegen overheid en vaccinatie die zou kunnen ontstaan lijkt me problematisch.  Op die manier zou het kind met het badwater weggegooid worden, doordat rationele argumenten op de achtergrond komen te staan.

Dat rationele argumenten en aversie overigens absoluut niet hand in hand gaan blijkt uit de reacties op een artikel op nursing.nl. ‘Niet vaccineren tegen H1N1 onprofessioneel’, zo wordt er gekopt. Hans Hoeken van het UMC Radboud is aan het woord en legt de vinger uitstekend op een zere plaats: confirmation bias. Beslissingen worden niet gebaseerd op gevonden argumenten, maar argumenten worden gevonden op basis van reeds genomen beslissingen, aldus Hoeken. Goed voorbeeld daarbij is de HPV vaccinatie campagne, waar scare tactics  door anti-vaccinatieguru’s tot in de finesse zijn uitgebuit. De argumenten van de NVKP zijn om te janken, maar op één of andere manier heeft het gedachtengoed postgevat. M.a.w. als je al argwanend tegenover vaccineren staat is de kans groot dat argumenten die het tegendeel aangeven het ene oor in en het andere weer uit gaan. Acupunctuur blijft voor mensen die er in geloven werken, hoeveel onderzoek ook duidelijk heeft aangetoond dat het niet meer dan een placebo is.

Een skeptische grondhouding aannemen lijkt me daarom het beste. Deze veronderstelt immers dat ook de eigen standpunten aan kritische reflectie moeten worden onderworpen. Waarom ben ik voor? Een belangrijk argument wordt gevormd door de wetenschap: vaccinatie is voor mij als gezonde volwassene een effectief en veilig middel om influenza te voorkomen, de beschikbare wetenschappelijke gegevens wijzen door absoluut op. Alhoewel ik in de genoemde valkuilen der bias terecht kan komen: ik heb redelijk wat gelezen over influenza en ben tot die conclusie gekomen. Vaccinatie is evenwel geen panacee! Naast het vaccineren blijft het belangrijk om bijv. handen te wassen en goed te screenen op besmettingen, maar dat deed men als het goed is toch al… 

Geroeptoeter over de vaccinatie en influenza is echter niet van de lucht. De commentsectie van het artikel op nursing.nl bevestigt de stelling van Hoeken nl. fantastisch. Ieder bekend – en dood – paard wordt van stal gehaald: levensgevaarlijk die vaccinatie, het is een complot, verpleegkundigen die roken zijn ook fout en ga zo maar even door. Een cursus logica zou niet misstaan. HBO opgeleide mensen zouden zelf wel in staat zijn om onderzoek te doen naar het hoe en waarom. Dat is immers een HBO-competentie! We zijn autonoom en professioneel genoeg. Jannes Koetsier, arts (in ruste?) en vaandeldrager van patiëntrechten heeft toch aardig aangetoond niet competent te zijn. Een arts. Misschien geldt de competentie niet voor universitair geschoolden, maar zomaar aannemen dat iedereen met een HBO kwalificatie dergelijke zaken zelf kan onderzoeken lijkt me een wassen neus. Helemaal als het gaat om een zaak waarin niets simpel is, zelfs de simpele dingen niet. Zoals influenza. Hang handgeldispensers op in een gevangenis en de gedetineerden doen zich te goed aan de alcohol erin. Met alle gevolgen van dien.

Ondertussen woekert de epidemie rustig voort en komt het influenza seizoen eraan. De Nieuwe Influenza H1N1 is een nasty bugger, maar van meer mortaliteit en morbiditeit dan bij seizoensinfluenza lijkt nog geen sprake. Maar ook dat zegt nog weinig. Mutaties in eiwitten die de replicatie van influenzavirussen (PB2) beïnvloeden zijn bekend. In Nederland dus, zo lezen we op het Cryptocheilus Weblog. Waar een klein land groot in kan zijn! Vooralsnog is de mutatie niet bijzonder gevaarlijk, maar de link naar een meer donker scenario is zeker aanwezig.

Ik tel m’n zegeningen pas volgend jaar, zo rond mei. In 1918 deed zich nl. een soortgelijk patroon voor, met een milde griep in de zomermaanden. Mocht het achteraf allemaal meevallen: ik hoop het van ganser harte. Maar op het moment is er sprake van veel koffiedikkijkerij. Intussen neem ik gewoon drie prikjes: snel, safe en simpel. De kans dat ik de influenza zal krijgen wordt daardoor sterk verkleind, de kans dat ik er door gevloerd wordt nog kleiner en de kans dat ik gevloerd wordt door het vaccin is astronomisch klein. Nu dus nog een vaccin dat koppijn t.g.v. niet-steekhoudende argumenten van zogenaamd competente mensen voorkomt. Vindt u dat grof? Laat uw reactie gerust horen. Maar om het te stellen hoef ik mezelf niet eens competent te noemen: het niveau van veel argumenten tégen vaccinatie is gewoon bedroevend.

Voor of tegen: doe het op goede grond. Lang leve de skepsis.